Rối loạn lưỡng cực là gì?

ThS. BS. Lê Nguyễn Thụy Phương chia sẻ về rối loạn lưỡng cực:

Dấu hiệu Rối loạn lưỡng cực

Rối loạn lưỡng cực I bao gồm các giai đoạn hưng cảm kéo dài ít nhất 01 tuần, xen kẽ với các giai đoạn trầm cảm. Trong giai đoạn hưng cảm, các thay đổi trong hành vi sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động chức năng hàng ngày.

Giai đoạn hưng cảm là một trong những dấu hiệu quan trọng nhất của rối loạn lưỡng cực I. Các triệu chứng phổ biến của một giai đoạn hưng cảm bao gồm:

• Giảm nhu cầu ngủ 
• Suy nghĩ nhanh, dồn dập 
• Nói nhanh và thay đổi chủ đề thường xuyên
• Luôn có cảm giác hưng phấn hoặc cáu gắt
• Cảm giác bồn chồn, căng thẳng hoặc tràn đầy năng lượng
• Dễ bị phân tâm, mất tập trung
• Có sự tự tin thái quá vào bản thân
• Cảm giác có khả năng hoàn thành nhiều việc mà không cảm thấy mệt mỏi
• Có sự thích thú lớn với những hoạt động rủi ro (như ham muốn được quan hệ tình dục, bài bạc quá giới hạn tài chính, tiêu xài tiền của một cách hoang phí)

Một số kết quả nghiên cứu cho thấy một người có thể trải qua các triệu chứng hưng cảm nhẹ trước khi trải qua một giai đoạn hưng cảm thực sự đầu tiên. Các triệu chứng nhẹ này có thể là bất kỳ triệu chứng hưng cảm nào nhưng sẽ không đủ tiêu chuẩn chẩn đoán và sẽ không làm ảnh hưởng đến thói quen hàng ngày.

Sự gia tăng về cường độ ở những triệu chứng này nhưng không đạt đến tiêu chuẩn chẩn đoán có thể là một dấu hiệu sớm của rối loạn lưỡng cực. Điều này đặc biệt đúng đối với các nhóm đối tượng nguy cơ, như những người có tiền sử gia đình mắc rối loạn lưỡng cực.

Tuy nhiên, sự hiện diện của những triệu chứng này không có nghĩa là một người sẽ phát triển rối loạn lưỡng cực. Các nghiên cứu trong tương lai vẫn cần phải nghiên cứu cách các dấu hiệu cảnh báo và yếu tố nguy cơ để giúp bác sĩ nhận diện và điều trị tình trạng này sớm hơn.

Sự Hiện Diện Của Rối Loạn Giấc Ngủ

Một số nghiên cứu cho thấy rối loạn giấc ngủ ở trẻ em và thanh thiếu niên có thể là dấu hiệu dự đoán sự phát triển của rối loạn lưỡng cực. Tuy  vậy, đây vẫn là quan điểm cần được nghiên cứu thêm trong tương lai. 

Sự Hiện Diện Của Rối Loạn Lo âu

Đã có kết quả nghiên cứu cho thấy trẻ em có rối loạn lo âu có thể phát triển thành rối loạn lưỡng cực ở những thời điểm sau này trong cuộc đời. Mặc dù các nhà nghiên cứu cho rằng rối loạn lo âu ở trẻ có tương quan chặt chẽ hơn với sự phát triển của rối loạn trầm cảm nhưng đây cũng có thể là chỉ báo sự phát triển của rối loạn lưỡng cực. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ em mắc rối loạn lo âu đều sẽ phát triển các tình trạng rối loạn tâm thần khác.

Tiêu Chí Chẩn Đoán cho Rối Loạn Lưỡng Cực

Các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực có thể có phần tương tự như triệu chứng của các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, điều này làm cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn.

Để chẩn đoán rối loạn lưỡng cực I, một người cần phải có các triệu chứng sau:

• Đạt đủ tiêu chuẩn cho ít nhất một giai đoạn hưng cảm
• Giai đoạn hưng cảm nhẹ, tương tự như các giai đoạn hưng cảm nhưng triệu chứng nhẹ hơn, hoặc xuất hiện một giai đoạn trầm cảm chủ yếu theo sau hoặc trước giai đoạn hưng cảm.
• Các triệu chứng không được giải thích tốt hơn bởi một rối loạn khí sắc hoặc một tình trạng sức khỏe tâm thần khác.

Chẩn đoán rối loạn lưỡng cực II, một người cần phải có các triệu chứng sau:

• Có ít nhất một giai đoạn hưng cảm nhẹ và một giai đoạn trầm cảm chủ yếu
• Các triệu chứng không được giải thích tốt hơn bởi một rối loạn khác.
• Chưa bao giờ trải qua giai đoạn hưng cảm
• Khí sắc trầm hoặc thay đổi tâm trạng thất thường gây ra đau khổ đáng kể.

Tóm lại

Các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực không giống nhau ở từng người. Do vậy, một người có thể gặp khó khăn trong việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm của rối loạn lưỡng cực.

 

Tài liệu tham khảo:

Fletcher J. (2024). What are the warning signs of bipolar disorder?. MedicalNewsToday. https://www.medicalnewstoday.com/articles/early-signs-of-bipolar-disorder#summary