ThS. BS. Đào Thị Thu Hương chia sẻ về định nghĩa và triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

Khái quát về rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là bệnh lý mạn tính ảnh hưởng đến hàng triệu trẻ em và thường tiếp tục diễn tiến cho đến tuổi trưởng thành. ADHD bao gồm các vấn đề dai dẳng như khó duy trì khả năng tập trung, tăng động và có các hành vi bốc đồng.

Trẻ em bị ADHD cũng có thể phải vật lộn với lòng tự trọng thấp. Trẻ thường gặp rắc rối với các mối quan hệ xã hội và vấn đề về học tập sa sút ở trường. Các triệu chứng đôi khi giảm dần theo tuổi tác. Tuy nhiên, ở một số cá nhân thì ADHD là mãn tính.

Mặc dù điều trị sẽ không chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể giúp giảm các triệu chứng bệnh. Điều trị thường bao gồm thuốc và tâm lý trị liệu. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp ích trong việc cải thiện sức khỏe của người bệnh.

Nhận diện triệu chứng rối loạn tăng động, giảm chú ý ở trẻ em

Các triệu chứng chính của tăng động, giảm chú ý bao gồm hành vi tăng động và kém chú ý. Các triệu chứng này thường bắt đầu trước 12 tuổi. Ngoài ra, một số trẻ em xuất hiện sớm từ 3 tuổi. Mức độ triệu chứng có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng và có thể tiếp diễn đến tuổi trưởng thành.

Rối loạn tăng động, giảm chú ý xảy ra nhiều hơn ở nam so với nữ. Bên cạnh đó, các thay đổi hành vi có thể khác nhau ở nam và nữ. 

Có ba thể của tăng động, giảm chú ý:

Thể giảm chú ý: Phần lớn các triệu chứng rơi vào tình trạng không tập trung.

Thể tăng động:  Phần lớn các triệu chứng là hiếu động và bốc đồng.

Thể hỗn hợp tăng động và giảm chú ý: Đây là sự pha trộn của các triệu chứng không tập trung và các triệu chứng hiếu động, bốc đồng.

1. Giảm chú ý

Trẻ có khuynh hướng:

• Không chú ý đến chi tiết hoặc mắc lỗi bất cẩn trong học tập.
• Gặp khó khăn trong việc tập trung vào các nhiệm vụ học tập hoặc vui chơi.
• Không nghe đối phương nói, ngay cả khi nói chuyện trực tiếp.
• Gặp khó khăn trong việc làm theo sự chỉ dẫn và không hoàn thành việc học hoặc việc vặt khác.
• Gặp khó khăn khi tổ chức các nhiệm vụ và hoạt động.
• Tránh né, không thích các nhiệm vụ đòi hỏi nỗ lực tập trung, chẳng hạn như bài tập về nhà.
• Thương hay làm mất các vật dụng học tập, sách vở, bút chì, hay đồ chơi do lơ đãng
• Dễ bị phân tâm.
• Quên làm một số hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như quên làm việc vặt.

2. Tăng động và bốc đồng

Trẻ có khuynh hướng :

• Thường có trạng thái không yên khi ngồi, trẻ hay đá chân tay, văn vẹo khi ngồi trên ghế.
• Gặp khó khăn khi ngồi trong lớp học hoặc trong các tình huống khác.
• Thường xuyên di chuyển, vận động liên tục.
• Chạy xung quanh hoặc leo trèo trong các tình huống không thích hợp.
• Gặp khó khăn khi chơi hoặc thực hiện một hoạt động cần giữ yên tĩnh.
• Nói quá nhiều.
• Ngắt lời, làm gián đoạn người hỏi.
• Gặp khó khăn khi chờ đến lượt của mình.
• Làm gián đoạn hoặc hay chen ngang vào các cuộc trò chuyện, trò chơi hoặc hoạt động của người khác.

Hầu hết trẻ em khỏe mạnh đều có biểu hiện hiếu động hoặc bốc đồng ở một số thời điểm. Điển hình trẻ mẫu giáo có thời gian tập trung ngắn. Chúng cũng khó duy trìlâu dài với một hoạt động. Ngay cả với trẻ lớn và thanh thiếu niên, chúng cũng chỉ chú ý vào những thông tin mà chúng quan tâm đến. Do đó trẻ không được chẩn đoán mắc ADHD chỉ vì có những biểu hiện khác với trẻ xung quanh. Vì vậy, việc chẩn đoán bệnh cần được xem xét cẩn thận, kĩ lưỡng.

Tại sao trẻ lại mắc bệnh ADHD?

Nguyên nhân chính xác gây ra tăng động, giảm chú ý vẫn chưa được làm rõ. Các yếu tố có thể liên quan đến bệnh bao gồm di truyền, môi trường hoặc các vấn đề với hệ thống thần kinh trung ương.

Yếu tố nguy cơ nào gây bệnh ADHD?

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ADHD bao gồm:

• Di truyền: Cha mẹ hoặc anh chị em ruột bị ADHD hoặc mắc một rối loạn tâm thần khác.
• Tiếp xúc với môi trường độc hại. Tiếp xúc với chì, được tìm thấy chủ yếu trong sơn và đường ống trong các tòa nhà cũ.
• Mẹ có tiền sử sử dụng ma túy, rượu hoặc hút thuốc trong thai kỳ.
• Sinh non.
• Các yếu tố di truyền, chất độc hại, ảnh hưởng từ thai kì làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ
• Các yếu tố di truyền, chất độc hại, ảnh hưởng từ thai kì làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ
• ADHD ảnh hưởng tới cuộc sống của trẻ như thế nào?

Ảnh hưởng của Rối loạn tăng động - giảm chú ý đến trẻ

• Thường phải vật lộn trong lớp học, điều này có thể dẫn đến kết quả học tập thấp. Đồng thời, trẻ phải đối mặt với sự phán xét, kì thị của những đứa trẻ và người lớn khác.
• Có xu hướng gặp nhiều tai nạn và thương tích hơn tất cả các trẻ em không bị ADHD.
• Có xu hướng lòng tự trọng thấp do bị cô lập
• Gặp khó khăn khi giao tiếp và khó được sự chấp nhận từ bạn bè, người lớn.
• Có nguy cơ lạm dụng rượu, ma túy và gây ra các hành vi phạm pháp khác.

Nghe thêm chia sẻ của Bác sĩ Thu hương về Chẩn đoán, nguyên nhân và ảnh hưởng của ADHD: